Hoe duurzaam is dat nu, van oud toestel tot nieuwe grondstof?

De dagelijkse praktijk van circulaire economie en urban mining.

Recupel verwerkers recycleren per definitie op een ecovriendelijke manier. Waar zit precies het verschil met andere verwerkers die niet ecovriendelijk werken?

"Is recycling niet altijd ecovriendelijk?"

Niet per se, denk maar aan de schrijnende toestanden in derdewereldlanden, waar mensen zonder enige bescherming elektronica ontmantelen voor recyclage en waar schadelijk afval zomaar gedumpt wordt …

"Voor ons telt vooral ons engagement om te allen tijde te recycleren volgens de meest doorgedreven technieken, met respect voor mens en milieu. Hoe scheiden en recycleren we de verschillende materialen zonder hinder voor het milieu, hoe behalen we hierbij de hoogst mogelijke recyclagegraad? Dat zijn de sleutelvragen. Daarbij zetten we heel sterk in op de manuele depollutie."

Wat is dat?

"We ontdoen elk afgedankt apparaat manueel van schadelijke stoffen en demonteren waar nodig ook manueel. Dat heeft 2 voordelen: we behalen een erg hoog recyclagepercentage, en we behouden ook de controle over wat er met de verschillende elementen uit de toestellen gebeurt."

Hoeveel procent recycleren jullie uit elk toestel?

"Heel veel, we doen het beter dan de vooropgestelde norm."

Bij de verwerking komen soms gevaarlijke stoffen vrij. Hoe verzekeren jullie de veiligheid van werknemers?

"Zij krijgen een prima opleiding om de potentieel gevaarlijke producten te herkennen en te weten wat ze er mee moeten doen. En we herhalen die opleiding voortdurend, want de aangeleverde stroom aan afgedankte goederen evolueert continu. We geven hen bovendien de nodige beschermingsmiddelen zoals handschoenen, mondmaskers, brillen, oordopjes … Daarnaast voorzien we in de verwerkingseenheden voldoende afzuiging en ontstoffing. Potentieel gevaarlijke producten worden uit de stroom gehaald en apart behandeld."

Geef eens een voorbeeld.

"Neem nu condensatoren. Onze werknemers weten in welke toestellen ze die mogen verwachten. Ze halen die apparaten uit de stroom aan afgedankte goederen en verwijderen de condensator. Die gaat naar een erkend verwerker, het toestel volgt de verdere recyclageketen.

Andere toestellen zoals bijvoorbeeld FPD’s (flat panel displays, platte beeldschermen) worden in een aparte, gesloten lijn verwerkt, waarbij de schadelijke stoffen worden opgevangen."

Zijn de sorteer- en recyclagetechnieken geëvolueerd?

"Een van de evoluties van de afgelopen jaren waar we erg trots op zijn, is de ontwikkeling van onze fineslijn. Uit geshredderd e-waste scheiden we de ijzerhoudende metalen, non-ferrometalen, plastics en andere niet-metalen. Dankzij de fineslijn doen we dit nu voor zelfs minuscule deeljes, tot 0,4mm. Daardoor stijgt het totale recyclagepercentage en recupereren we nog meer grondstoffen."

"Daarnaast zetten we al jaren in op de verwerking van kunststoffen, onder meer uit e-waste. Dankzij continu onderzoek en ontwikkeling zijn we met onze gespecialiseerde afdeling Galloo Plastics marktleider in de recyclage van plastics. Heel wat plastics afkomstig uit afgedankt elektro vinden als granulaten de weg terug naar de kunststofindustrie, waar ze vaak worden ingezet voor de productie van nieuwe elektrotoestellen. Een mooi voorbeeld van circulair produceren."

Kan je voorbeelden geven van de weg die oude toestellen afleggen zodra ze binnenkomen tot ze weer geshredderd en verwerkt buitengaan?

"Zeker. Denk maar aan strijkijzers. Zoals alle kleine huishoudtoestellen passeert een strijkijzer eerst door de handen van een van onze depollueerders. Die checkt het toestel op mogelijks schadelijke stoffen. Als die er niet zijn, verwijdert hij de eventuele kabels voor aparte verwerking. Daarna volgt het toestel het normale recyclageproces. Hierbij passeert het eerst de shredder, waarbij het in kleine stukken wordt vermalen. Uit het geshredderd materiaal scheiden magneten de ferro-metalen van de rest. In de volgende stappen scheiden we uit de mix de non-ferrometalen, de plastics en de andere niet-metalen. Dankzij opeenvolgende scheidingsprocessen halen we uit een toestel meer dan 85% aan bruikbare grondstoffen of materiaal dat kan worden gevaloriseerd (gecontroleerde verbranding met recuperatie van warmte of energie)."

"Klein ICT materiaal volgt dezelfde weg als een strijkijzer, maar tijdens het depollutieproces verwijderen we bv de toners en inktlinten. Gaat het om een multifunctioneel toestel, dan houden we de scan- of kopieerlampen apart. Uit de draadloze toestellen halen we de batterijen. Alle toestellen volgen daarna het normale recyclageproces."

Uiteindelijk leveren jullie partikels of zogenaamd granulaat aan producenten. Zijn er Belgische producenten die daarmee aan de slag gaan?

"Absoluut. Arcelor Mittal (staal) en Umicore (kopergranulaten/edele metalen) zijn 2 gekende en grote spelers."

Is circulaire economie de toekomst of kan je zeggen dat jullie dat nu al waarmaken?

"Bepaalde grondstoffen zijn bijna uitgeput. Bij de ontginning en verwerking van die grondstoffen is veel energie nodig en komt veel uitstoot vrij. Dat toont aan dat circulair denken de enige manier vooruit is. Maar het proces vraagt veel denkwerk, aanpassingen in de manier van produceren en de manier van omgaan met producten en grondstoffen."

"Wat betreft de kunststoffen uit e-waste passen onze processen uitstekend in een circulair model. Alleen moeten producenten soms nog overtuigd worden van het gebruik van gerecycleerde plastics."

Snapt het brede publiek voldoende het belang van e-cycling en van jullie rol daarin? Is er voldoende waardering?

"Er is zeker een groeiend besef bij het brede publiek van het belang van recycling. Maar ik denk niet dat alle mensen beseffen hoe erg het gesteld is met de uitputting van de natuurlijke bronnen. Ze kennen ook onvoldoende de voordelen van productie met gerecycleerde materialen."

Waaraan ligt dat?

"Het is deel van de taak van organismen als Recupel én van de verwerkers om dit uit de doeken te doen. Op die manier kan nog heel wat afgedankt materiaal dat in de Belgische huishoudens in een schuif verdween of in bedrijven een plaatsje kreeg in een donker hoekje, worden gerecupereerd en verwerkt."

Communiceren jullie daar zelf voldoende over?

"We leggen in de media vaak uit wat er precies gebeurt met correct ingezameld materiaal. Mensen weten graag waarom ze iets doen en wat aandacht voor de recyclage in de nationale en regionale media kan daarbij helpen. Zo werkten we, samen met onder andere Recupel en Cleantech Vlaanderen, mee aan reportages voor het VRT journaal, Karrewiet en Kanaal Z."

"Bovendien ontvangen we elk jaar heel wat groepen voor een bedrijfsbezoek. De schoolgaande jeugd, leden van uiteenlopende verenigingen en beroepsfederaties zien dan met eigen ogen hoe recyclage precies werkt."

Zal e-cycling de uitputting van de grondstoffen kunnen opvangen? Hoe zie je de nabije en verre toekomst van e-cycling?

"Of e-cycling alles zal kunnen opvangen, is moeilijk te zeggen. De wereldbevolking blijft groeien, net als het percentage van de mensen die toegang hebben tot elektronische hulpmiddelen, van een simpele desktop computer tot de laatste nieuwe snufjes. De vraag naar bepaalde grondstoffen zal evenredig toenemen en e-cycling wordt alsmaar belangrijker. Urban mining is dus het antwoord op die groeiende behoeftes aan grondstoffen."

Hoeveel mensen zijn er bij jullie aan het werk in functie van elektro-recyclage?

"130 in Vlaanderen en 10 in Wallonië, allen via de sociale economie. Dat zijn mensen die het moeilijk hebben op de traditionele arbeidsmarkt."