Maakbaar Leuven is een platform van vrijwilligers en organisaties om de lokale hersteleconomie te stimuleren en te ondersteunen. Het organiseert onder meer repaircafés en werkt als expertisecentrum voor een burgergerichte, circulaire economie. Dankzij die activiteiten staat het dicht bij de Leuvense huishoudens en is het de ideale partner om onderzoek te doen naar de manier waarop die omgaan met ongebruikte elektro.
Recupel organiseert zelf al een tweejaarlijkse enquête waaruit blijkt dat een gemiddeld Belgisch gezin maar liefst elf ongebruikte toestellen in huis heeft. Met het burgerwetenschapsproject van Maakbaar Leuven wil Recupel te weten komen over welke apparaten het gaat en vooral waarom ze blijven liggen. “Die apparaten vertegenwoordigen een enorme waarde”, vertelt Nick Davids van Maakbaar Leuven. “En niet alleen aan recycleerbare grondstoffen, want veel van deze toestellen zijn nog perfect bruikbaar of herstelbaar.”
“Uit ervaring weten we dat pakweg één van de vier kapotte toestellen te repareren is zonder reserveonderdelen. Meer dan een schroevendraaier hebben herstellers bij wijze van spreken niet nodig. Mét reserveonderdelen kan je zelfs twee van de drie toestellen opknappen. Gelukkig komt er meer aandacht voor herstel en hergebruik. Recyclage is natuurlijk ook belangrijk, maar een toestel behoudt het best zijn waarde door het zolang mogelijk te gebruiken.”
Het burgeronderzoek van Maakbaar Leuven, dat de naam ‘Slapende Toestellen Uit de Kast’ kreeg, richt zich niet alleen op het aantal en de soort ongebruikte apparaten. “Inventariseren is de eerste stap”, vertelt Davids. “Daarna onderzoeken we wat de drempels zijn: waarom blijven die toestellen in de kast liggen? Voor elektro die mensen wél binnenbrengen, bekijken we evengoed waarom dat dan wél lukt. Want de derde fase van het onderzoek richt zich op manieren om die drempels te verlagen en de inzameling te stimuleren. Ten slotte gaan we nog na wat er mogelijk is met die toestellen: zijn ze herbruikbaar, herstelbaar of klaar voor recyclage?”
Maakbaar Leuven focust voor dit onderzoek op de inwoners van Groot-Leuven. Nina Donvil is een van hen. “Mijn eerste reactie was: ‘Oei, het kan best dat er thuis ook van alles ligt dat we niet meer gebruiken.’ Je verliest dat snel uit het oog als er nog veel op je to-dolijst staat. We hebben hier bijvoorbeeld nog een stoommachine om tapijten te reinigen. Die hebben we uiteindelijk maar één keer gebruikt. Dan is dit project een goede aanleiding om zulke toestellen een nieuw leven te geven. En er verdwijnt weer wat rommel uit de kasten, een leuke bonus want we wonen compact.” (lacht)
Uit alle inzendingen selecteerde Maakbaar Leuven vijftig gezinnen met wie het nog dieper ingaat op de onderzoeksvragen. “Het onderzoek zelf zullen we spreiden over een jaar”, zegt Davids. “We willen zeker tussentijdse feedback geven aan de deelnemers om hen te motiveren. En we zitten regelmatig samen met Recupel. Dat is ons klankbord. Recupel levert expertise en financiert ook het onderzoek.”
Meer informatie over het project vind je op maakbaarleuven.be.
