Nieuw koper uit oude kabels

Een koelkast, een laptop, een versterker: het zijn allemaal producten met een relatief beperkte levensduur. Maar ook als ze niet meer werken, zijn elektronica en elektrische apparaten nog van waarde: ze zitten propvol materialen die circulair gebruikt kunnen worden. Elementen als staal, non-ferrometalen en plastic worden daarom gerecupereerd uit afgedankte toestellen. Urban mining heet dat: het ontginnen van nuttige resten uit afval. Maar het potentieel wordt nog niet hele­maal benut in dit procédé: de recyclage van fijne metalen bijvoorbeeld. Die zijn heel klein, soms maar een twintigste van een millimeter. Daarom zijn ze moeilijk te recupereren. In de plastic behuizing van kabels blijft op die manier zo’n 5 à 6 procent koper achter. Om die waarde­volle grondstof nu toch te valoriseren, bouwen het Bergense bedrijf Comet en haar filiaal Comet Tratements een nieuwe fabriek, Biolix, in La Louvière.

Zes jaar onderzoek

Biolix is tot stand gekomen in samen­werking met het laboratoire Génie Minéral, Matérieux et Environnement (GeMME) van de Universiteit van Luik. Pierre-François Bareel, CEO van Comet: “Na zes jaar onderzoek ontwikkelden we samen een manier om restjes koper uit kabels te recupereren. Dit gaan we nu in de praktijk brengen in een nieuwe industriële afdeling in Strépy-Bracquegnies goed voor een investering van 15 miljoen euro. Op dit moment leggen we de laatste hand aan de fabriek. De eerste proeven gaan van start in de herfst van dit jaar. Vanaf begin 2023 zal de fabriek op volle toeren draaien.”

Van bacterie naar kathode

Biolix combineert chemische, microbiologische en hydrometallurgische procédés. “Alles start met bacteriën”, zegt Bareel. “De kleine koperdeeltjes die achtergebleven zijn na het initiële verschrotingsproces, dompelen we onder in een zuurbad. De bacteriën in dat bad werken als katalysator. Ze genereren een oxidatiemiddel: ferri-ijzerion, dat sowieso al aanwezig is in het residu. Vervolgens komen de metaalresten terecht in een biologische uitlogingsreactor. Die lost het koper selectief op. In een volgende stap wordt de koperrijke vloeistof gezuiverd. Tot slot zetten we het opgeloste koper via elektrolyse om in plaatjes. Die kathoden hebben een zuiverheid van 99,99 procent.”

Kabels en printplaten

De restjes mogen dan klein zijn, de verwachte productie is dat niet. Per ton verwerkt materiaal kan Comet zo’n 72 kilo koperkathodes genereren. Dat is goed voor maar liefst 750 ton kathodes per jaar. Bareel houdt er rekening mee dat de capaciteit van Biolix nog opgeschaald wordt: “Als deze eerste fabriek zich bewijst, stemmen we de productie dankzij bijkomende investeringen af op de markt­vraag. En die vraag is er: kathodes zijn onmisbaar in elektrische en elektronische onderdelen, zoals elektrische kabels of printplaten. Onder meer kabelproducen­ten toonden al interesse.”

Energiezuinig

Met Biolix hebben Comet en de Universiteit Luik een wereldpremière beet. De gebruikte technologieën zijn geïnspireerd op die van de mijnbouw. Het is de eerste keer dat ze ingezet worden voor de recyclage van fijne koperresten. Een mooie bonus is dat deze manier om koper te revaloriseren minder kostelijk is dan koper winnen uit ertsen. Het Biolix-procédé boekt bovendien een energiewinst van zo’n 70 procent.

Transformatie faciliteren

Initiatieven als Biolix zijn onmisbaar in de energietransitie. Windmolens, zonnepanelen en elektrische auto’s produceer je niet zonder strategische metalen zoals koper. “Om industrieel onafhankelijk te zijn van andere landen is het van belang dat we de materialen aanwezig in afvalstromen zo veel moge­lijk recupereren”, zegt Bareel. “Maar we moeten evenzeer de capaciteit hebben om ze te transformeren naar bruikbare grondstoffen. Met Biolix maken we die transformatie mogelijk.”