Een koelkast, een laptop, een versterker: het zijn allemaal producten met een relatief beperkte levensduur. Maar ook als ze niet meer werken, zijn elektrische apparaten nog van waarde: ze zitten propvol materialen die circulair gebruikt kunnen worden. Elementen als staal, non-ferrometalen en plastic worden daarom gerecupereerd uit afgedankte toestellen. Urban mining heet dat: het ontginnen van nuttige resten uit afval. Maar het potentieel wordt nog niet helemaal benut in dit procedé: de recyclage van fijne metalen bijvoorbeeld. Die zijn heel klein, soms maar een twintigste van een millimeter. Daarom zijn ze moeilijk te recupereren. In de plastic behuizing van kabels blijft op die manier zo’n 5 à 6 procent koper achter. Om die waardevolle grondstof toch te kunnen valoriseren, hebben het Bergense bedrijf Comet en haar filiaal Comet Tratements een nieuwe fabriek gebouwd: Biolix, in La Louvière.
Biolix is tot stand gekomen in samenwerking met het laboratoire Génie Minéral, Matérieux et Environnement (GeMME) van de Universiteit van Luik. Pierre-François Bareel, CEO van Comet: “Na zes jaar onderzoek ontwikkelden we samen een manier om restjes koper uit kabels te recupereren. Dit gaan we nu in de praktijk brengen in een nieuwe industriële afdeling in Strépy-Bracquegnies, goed voor een investering van 15 miljoen euro. Sinds begin 2023 draait de fabriek op volle toeren.”
Biolix combineert chemische, microbiologische en hydrometallurgische procedés. “Alles start met bacteriën”, zegt Bareel. “De kleine koperdeeltjes die achtergebleven zijn na het initiële verschrotingsproces, dompelen we onder in een zuurbad. De bacteriën in dat bad werken als katalysator. Ze genereren een oxidatiemiddel: ferri-ijzerion, dat sowieso al aanwezig is in het residu. Vervolgens komen de metaalresten terecht in een biologische uitlogingsreactor. Die lost het koper selectief op. In een volgende stap wordt de koperrijke vloeistof gezuiverd. Tot slot zetten we het opgeloste koper via elektrolyse om in plaatjes. Die kathoden hebben een zuiverheid van 99,99 procent.”
De restjes mogen dan klein zijn, de verwachte productie is dat niet. Per ton verwerkt materiaal kan Comet zo’n 72 kilo koperkathodes genereren. Dat is goed voor maar liefst 750 ton kathodes per jaar. Bareel houdt er rekening mee dat de capaciteit van Biolix nog opgeschaald wordt: “Als deze eerste fabriek zich bewijst, stemmen we de productie dankzij bijkomende investeringen af op de marktvraag. En die vraag is er: kathodes zijn onmisbaar in elektrische en elektronische onderdelen, zoals elektrische kabels of printplaten. Onder meer kabelproducenten toonden al interesse.”
Met Biolix hebben Comet en de Universiteit Luik een wereldpremière beet. De gebruikte technologieën zijn geïnspireerd op die van de mijnbouw. Het is de eerste keer dat ze ingezet worden voor de recyclage van fijne koperresten. Een mooie bonus is dat deze manier om koper te revaloriseren minder kostelijk is dan koper winnen uit ertsen. Het Biolix-procédé boekt bovendien een energiewinst van zo’n 70 procent.
Initiatieven als Biolix zijn onmisbaar in de energietransitie. Windmolens, zonnepanelen en elektrische auto’s produceer je niet zonder strategische metalen zoals koper. “Om industrieel onafhankelijk te zijn van andere landen is het van belang dat we de materialen aanwezig in afvalstromen zo veel mogelijk recupereren”, zegt Bareel. “Maar we moeten evenzeer de capaciteit hebben om ze te transformeren naar bruikbare grondstoffen. Met Biolix maken we die transformatie mogelijk.”
